Broj: 64/98

Datum: 2.04.1998.

 

BEOGRAD, Vlajkovićeva br. 10

Telefoni: 3230-369, 3241-107

Faks: 3234-133

 

 

DEVETI IZVEŠTAJ VLADE SRJ O IZVRŠENIM RATNIM ZLOČINIMA NA PODRUČJU PRETHODNE JUGOSLAVIJE PRIPREMLjEN OD STRANE KOMITETA ZA PRIKUPLjANjE PODATAKA O IZVRŠENIM ZLOČINIMA PROTIV ČOVEČNOSTI I MEĐUNARODNOG PRAVA

 

 

Deveti izveštaj o slučajevima kršenja međunarodnog ratnog i humanitarnog prava na teritoriji bivše SFRJ je sedmi izveštaj koji je pripremio Komitet za prikupljanje podataka o izvršenim zločinima protiv čovečnosti i međunarodnog prava, čiji je zadatak prikupljanje i obrada podataka o izvršenim zločinima u građanskom ratu na području bivše SRFJ.

 

Materijal koji obuhvata Deveti izveštaj sadrži:

 

Pripreme muslimana i Hrvata u BiH za nasilno otcepljenje od SFRJ i organizovan karakter genocida prema Srbima u Sarajevu,

Zločin genocida nad srpskim narodom u opštini Konjic (1992 -1993.)

Genocid nad Srbima u Bosanskoj Posavini (Brčko, Orašje, Odžak i Bosanski Brod) 1992. i 1993. godine,

Logori mudžahedina u opštini Zavidovići,

Miniranje crkve Svetog Nikolaja u Vukovaru u noći između 18. i 19. septembra 1991. godine,

Prva tri materijala spadaju u prioritete koji su sačinjeni na zahtev tužioca Međunarodnog tribunala u Hagu g-đe Lujze Arbur, kako bi im Tribunal dao prioritet u svom radu.

 

Kratak rezime navedenih delova izveštaja:

 

1. Pripreme muslimana i Hrvata u BiH za nasilno otcepljenje od SFRJ i organizovan karakter genocida prema Srbima u Sarajevu

Ovaj materijal sadrži sledeća poglavlja: Patriotska liga, pripreme za nasilno otcepljenje BiH i počeci genocida prema Srbima u Sarajevu, učešće muslimanskih oružanih formacija u zločinima prema Srbima u Sarajevu u vreme ratnih sukoba, učešće muslimansko-Hrvatskih vlasti u Sarajevu u genocidu prema Srbima, uključenost vrha muslimansko-Hrvatskih vlasti u Sarajevu u genocidu prema Srbima, uloga sredstava javnog informisanja u Sarajevu u političkoj propagandi i podsticanju na genocid prema Srbima, uloga islamske verske zajednice u ostvarivanju političkih ciljeva muslimana i u zločinima prema srpskom narodu, suđenja u Sarajevu za zločine prema Srbima, likvidacija komandanata muslimanskih oružanih formacija - učesnika u masovnom ubijanju Srba - civila u Sarajevu.

Nastojali smo, koristeći dokumentaciju Komiteta da u najkraćim crtama ukažemo da je Patriotska liga koju je formirala stranka SDA kao ilegalnu vojnu organizaciju početkom 1991. godine postala jezgro buduće državne vojske. Aktivnostima Patriotske lige rukovodio je Savet za nacionalnu odbranu koji je formiran u junu 1991. godine uoči početka rata u Sloveniji i Hrvatskoj od strane stranke SDA i na njenom čelu je bio Alija Izetbegović.

Patriotska liga postigla je visok stepen vojne organizovanosti tako da je na početku rata, prema izjavama njenih najodgovornijih čelnika imala 9 regionalnih i 103 opštinska štaba (BiH je imala uoči rata 109 opština) i 98 000 boraca.

Između rukovodstava stranke SDA i nekih istaknutih kriminaca muslimanske nacionalnosti postojala je sprega još od pre rata koja se ogledala u početku kroz ilegalno naoružavanje, a kasnije ti kriminalci zauzimaju veoma istaknute pozicije i formiraju vojne jedinice koje su dominirale u Sarajevu, čiju su teritoriju međusobno podelili. Već od aprila 1992. godine te jedinice vrše pretrese i hapšenja Srba u Sarajevu, odvode ih u logore, kojih je u Sarajevu bilo najmanje 99, gde ih podvrgavaju najtežoj torturi, pljačkaju imovinu Srba i masovno ubijaju srpsko stanovništvo.

Danas kada je rat završen, čelnici muslimansko-Hrvatske federacije pokušavaju da genocid nad Srbima opravdaju time da su zločine nad Srbima vršili pojedinci koji su se otrgli od vlasti. Međutim, takva teza se demantuje u ovom materijalu, jer je Predsedništvo BiH na početku rata donelo odluku o "predpočinjavanju" svih vojnih formacija glavnom štabu Armije BiH, a kroz razne primere ilustruje se koliko je bila jaka sprega između kriminalaca i najodgovornijih rukovodilaca BiH.

 

2. Zločin genocida nad srpskim narodom u opštini Konjic (1992 -1993.)

Prvim postupkom koji je pokrenut pred Međunarodnim krivičnim tribunalom u Hagu za ratne zločine izvršene nad Srbima obuhvaćena su četiri Hrvata i muslimana. Oni su optuženi za ratne zločine u logoru Čelebići kod Konjica u kome je optužnicom obuhvaćeno samo 13 ubistava Srba.

Međutim, Komitet je još pre godinu dana u pismu Kancelariji Tribunala u Beogradu izneo primedbe na takvu nepotpunu optužnicu jer su ratni zločini u logoru Čelebići i ubistva u tom logoru samo deo zločina nad Srbima u tom logoru i opštini Konjic.

Prema podacima koje smo do sada prikupili 196 Srba su ubijeni kao žrtve genocida u opštini Konjic, za šta je odgovorno prema našoj dokumentaciji 183 lica.

Ovi podaci su sačinjeni na osnovu saslušanja 90 svedoka koji su bili očevici ovih ubistava ili o njima imaju posrednog saznanja, kao i drugih dokaza kojima raspolažemo.

Nastojali smo da za svakog ubijenog damo što detaljnije lične podatke, kada je, gde, na koji način, i od strane koga ubijen, dajući pri tome i svedoke koji imaju saznanja o svakom od tih ubistava, a da bi se identitet svedoka sačuvao dali smo njihova imena pod šiframa.

Takođe smo i za lica koja smatramo odgovornim prikupili i dali pored što detaljnijih ličnih podataka i ono za šta ih smatramo odgovornim.

Deo ovog materijala smo zbog hitnosti dostavili Kancelariji tribunala 7.11.1997. godine.

 

3. Genocid nad Srbima u Bosanskoj Posavini (Brčko, Orašje, Odžak i Bosanski Brod) 1992. i 1993. godine

Ovaj materijal obuhvata samo neke od ratnih zločina koji su izvršeni na području opština Brčko, Orašje, Odžak i Bosanski Brod u 1992. i 1993. godini. To su zločini protiv civilnog stanovništva, protiv ranjenika i bolesnika i dela protiv ratnih zarobljenika, koji su vršeni masovno zbog čega je i broj žrtava veliki.

U ovom materijalu prikazani su zločini nad Srbima, navedena su imena izvršilaca, imena žrtava za koje postoje nesumnjivi dokazi. Ti dokazi su iskazi saslušanih svedoka, obdukcioni zapisnici, nalazi i mišljenja sudskih veštaka koji su pregledali žrtve, zapisnici o uviđaju, kao i zaplenjene arhive. Tako na primer za ubistvo u četiri sela u opštini Brčko korišćeni su iskazi 37 svedoka, a za logore u Odžaku 62 svedoka.

Za ovo područje je karakteristično da su prvi ratni zločini nad Srbima bili izvršeni pre nego što je bila proglašena samostalnost BiH. Na dan 26.3.1992. godine izveden je napad na selo Sijekovac kod Broda kojom prilikom je ubijeno 9 Srba, pa se nastavlja sa masovnim odvođenjem Srba u logore kojih je na ovom području bilo 35. Uslovi u ovim logorima bili su nepodnošljivi s jedne strane u pogledu smeštaja, ishrane i higijenskih uslova, a sa druge strane zbog teških mučenja, ponižavanja, pa i ubijanja logoraša, te su mnogi od njih boravak u logorima doživeli kao pakao na zemlji. To ilustruje i brojni načina mučenja i telesnog povređivanja logoraša koji su nezamisliva normalnom ljudskom umu na primer vađenje očiju logorašima, čupanje noktiju, bušenje grudnog koša svrdlom za drvo, itd.

Za logore na ovom području karakteristično je i da su vršena brojna silovanja srpskih žena i devojaka čemu je dat značajan prostor.

Kao zaključak se nameće da ubijanje nedužnog civilnog srpskog stanovništva, odvođenje civila u logore koji su samo za njih bili formirani nisu bili sami sebi cilj. Te delatnosti imale su jedan dalekosežni cilj koji je svojevrsni oblik genocida koji je propisan u Konvenciji o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida u članu 2 pod tačkom C.

 

 

4. Logori mudžahedina u opštini Zavidovići

Na području opštine Zavidovići postojala su dva logora mudžahedina u Gostoviću i Kamenici. Mudžahedinske jedinice su bile sačinjene od Arapa iz Jemena, Saudijske Arabije, Alžira, Irana i drugih zemalja, a bilo je i muslimana iz evropskih zemalja.

Zarobljeni vojnici RS i uhapšeni civili dovođeni su u ovaj logor i podvrgavani najsurovijim mučenjima.

Posebno je karakteristično da su mudžahedini zarobljenim Srbima odsecali glave. U materijalu se iznosi kroz iskaze svedoka kako su oni to činili, a dati su i podaci za 11 lica čiji su leševi razmenjeni, a koji su bili bez glave ili delova ruku ili nogu.

Srpska strana potražuje još 54 zarobljena pripadnika VRS koji su nestali na području Gostovića.

U jednoj od grobnica na području Stog - Gostovići na teritoriji koja pripada muslimanima pronađena su 14.11.1997. godine 17 tela pripadnika Vojske Republike Srpske od kojih su 13 tela bila bez glava.

Kao prilog ovog materijala data je zaplenjena video-kaseta u trajanju od 1 časa i 52 minuta sa pratećim tekstom na arapskom jeziku na kojoj se vide različite aktivnosti mudžahedina u BiH, kao i poseta Alije Izetbegovića logoru mudžahedina.

 

5. Miniranje crkve Svetog Nikolaja u Vukovaru u noći između 18. i 19. septembra 1991. godine

Želeli smo da ovim poglavljem u Devetom izveštaju ilustrujemo širinu aktivnosti Komiteta u pribavljanju dokaza o ratnim zločinima.

Crkva Svetog Nikolaja je najveća pravoslavna crkva u Vukovaru. Ona je podignuta u 18. veku, a obnovljena posle Drugog svetskog rata. U noći 18./19. 9.1991. godine crkva je bila znatno oštećena posle čega je izgorela. Hrvatska propaganda je tvrdila da su crkvu oštetili pripadnici JNA.

Angažovana su tri sudska veštaka, od kojih su dvojica univerzitetski profesori koji su dali mišljenje na osnovu naučno obrađenih dokaza da je uzrok oštećenja crkve unutrašnje miniranje, a što potvrđuju i svedoci koji su pre eksplozije videli pripadnike ZNG da nešto čine oko crkve.

Ovo veštačenje može imati i određenog značaja u očekivanju pokretanja postupka u Hagu protiv Tomislava Merčepa i drugih Hrvata odgovornih za ratne zločine nad Srbima u Vukovaru.

 

 

 

PREDSEDNIK KOMITETA

Prof. dr Zoran Stojanović